نقد فیلم زودیاک (Zodiac)؛ بهترین فیلم جنایی دیوید فینچر

در این مقاله از نشریه ایماژ قرار است به سراغ نقد فیلم زودیاک (Zodiac) برویم! دیوید فینچر بدون شک یکی از مورد تحسین‌ترین کارگردانان قرن بیست و یکم است. او که کارش را با ساخت موزیک ویدیو برای ستاره‌هایی مثل مایکل جکسون و مدونا آغاز کرد، در سال ۱۹۹۳ با فیلم بیگانه ۳ به دنیای سینما قدم گذاشت. اگرچه بیگانه ۳ نتوانست نظر تمام طرفداران فرنچایز را جلب کند، اما نقطه عطفی در مسیر پرفراز و نشیب فینچر در هالیوود بود. او با کارگردانی آثاری متفاوت و جذاب، سبک و سیاق منحصر به فرد خود را شکل داد. فیلم‌های فینچر که عمدتاً در ژانر تریلر روان‌شناختی طبقه‌بندی می‌شوند، تاکنون ۴۰ نامزدی اسکار و تحسین‌های جهانی را برای او به ارمغان آورده‌اند.

آثار شاخصی مانند باشگاه مشت‌زنی، هفت، دختر گمشده، دختری با خالکوبی اژدها و شبکه اجتماعی تنها بخشی از کارنامه درخشان او هستند. اما در میان این شاهکارها، زودیاک (۲۰۰۷) با بازی درخشان رابرت داونی جونیور، جیک جیلنهال و مارک رافلو، جایگاه ویژه‌ای دارد. این فیلم جنایی تکان‌دهنده، روایتگر داستان واقعی قاتل زودیاک است، جانی باهوشی که در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ میلادی در منطقه خلیج سانفرانسیسکو وحشت آفرید. زودیاک شاید اولین فیلمی نباشد که به ذهن طرفداران فینچر می‌رسد و در گیشه نیز چندان موفق نبود، اما به عنوان یکی از شاهکارهای او شناخته می‌شود. در ادامه به بررسی دلایلی می‌پردازیم که زودیاک را به یکی از مهجورترین فیلم‌های فینچر تبدیل کرده است.

در بررسی و نقد فیلم زودیاک باید بگوییم که این اثر، فیلمی جنایی و مهیج محصول سال ۲۰۰۷ به کارگردانی دیوید فینچر، علیرغم فروش ناامیدکننده در گیشه و واکنش‌های متفاوت منتقدان، در تاریخ سینما جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده است. منتقدان زیادی زمان طولانی و پایان‌بندی مبهم فیلم را نقطه ضعف آن می‌دانستند، در حالی که عده‌ای دیگر این دو عامل را برگ برنده‌ی زودیاک قلمداد می‌کردند. به زعم این گروه، زمان طولانی فیلم به پرداخت جزئیات و شخصیت‌پردازی دقیق کمک کرده و پایان‌بندی مبهم آن، انعکاسی واقع‌گرایانه از سرنوشت نامعلوم قاتل در دنیای واقعی است.

همانطور که نشریه‌ی Polygon اشاره می‌کند، فقدان یک نتیجه‌گیری قطعی و مشخص، قدرتمندترین ویژگی زودیاک است. این فیلم با به تصویر کشیدن ناامیدی و ترس، تکان‌دهنده‌ترین اثر در کارنامه‌ی فینچر محسوب می‌شود و یادآور پرونده‌ای واقعی است که همچنان در هاله‌ای از ابهام باقی مانده است. همچنین در نظر داشته باشید که این فیلم جزو بهترین فیلم‌های جنایی در نظر گرفته می‌شود.

فیلم «زودیاک» با ترکیب هوشمندانه ژانرهای مختلف، اثری منحصربه‌فرد و جذاب خلق کرده است. در این درام شخصیت‌محور، شاهد تعامل کاریکاتوریستی باهوش و کنجکاو (با بازی جیک جیلنهال) و گزارشگری سرسخت (با بازی رابرت داونی جونیور) هستیم. علاوه بر داستان جنایی و کارآگاهی که با ظرافت کامل و توجه به جزئیات روایت می‌شود، «زودیاک» در لحظاتی به فیلمی ترسناک تبدیل می‌شود. در نقد فیلم Zodiac باید بگوییم که سکانس قتل زودیاک بی‌شک یکی از دلهره‌آورترین صحنه‌های تاریخ سینماست و لحظاتی که جیلنهال به سرنخ‌های جدیدی می‌رسد، تعلیق و هیجان را به اوج خود می‌رساند. به قول «Collider»، این فیلم به خاطر سکانس‌های دلخراشی که وحشت واقعی مردم کالیفرنیا در آن زمان را به تصویر می‌کشد، شناخته شده است. همچنین اگر به فیلم های ژانر جنایی علاقه دارید، بررسی و نقد فیلم سوئینی تاد را در نشریه ایماژ بخوانید.

فیلم «زودیاک» دیوید فینچر با استقبال گسترده منتقدان و نشریات معتبر روبرو شد و به عنوان یکی از بهترین فیلم‌های سال ۲۰۰۷ شناخته شد. در اینجا خلاصه‌ای از نظرات برخی از منتقدان و نشریات بزرگ در مورد این فیلم را می‌خوانید:

متا کریتیک: ۸۷ از ۱۰۰ بر اساس ۴۱ نقد 

امپایر: ۵ از ۵ ستاره 

هالیوود ریپورتر: «فیلمی هوشمندانه، تکان‌دهنده و بی‌رحمانه که فینچر با ظرافت و دقت آن را ساخته است.» 

ورایتی: «زودیاک یکی از بهترین فیلم‌های دیوید فینچر است که به طور کامل تماشاگر را درگیر داستان خود می‌کند.» 

گاردین: «فیلمی نفسگیر و دلهره‌آور که به خوبی حس اضطراب و ترس را به مخاطب القا می‌کند.» 

برخی از منتقدان، فیلم را به خاطر عدم ارائه پاسخ قطعی به معمای قاتل زودیاک مورد انتقاد قرار دادند. با این حال، اکثر منتقدان، «زودیاک» را به عنوان یک فیلم تریلر روانشناختی استثنایی تحسین کردند و آن را یکی از بهترین آثار دیوید فینچر دانستند. علاوه بر نظرات منتقدان، «زودیاک» در گیشه نیز عملکرد موفقی داشت و بیش از ۲۵۰ میلیون دلار در سراسر جهان فروخت. اگر بصورت کلی فیلم‌های با ژانر وحشت را دنبال کنید، تحلیل و نقد فیلم روانی آمریکایی می‌تواند گزینه خوبی برای شما باشد. همچنین اگر به فیلم‌های با ژانر تشکن علاقه‌مند هستید، نقد فیلم Furiosa: A Mad Max Saga را از دست ندهید.