برای انتخاب کلیدenter انتخاب کنید یا برای لغو ESC فشار دهید.

نقد فیلم تصور | با درخشش لیلا حاتمی و مهرداد صدیقیان!

فیلم «تصور» یک ملودرام عاشقانه است. در برهوت سینمای اجتماعی زده ایران که هیچ فیلم سینمایی عاشقانه جذابی در آن ساخته نمی‌شود، «تصور» را می‌توان یک اثر سینمایی جذاب و دیدنی دانست. اولین فیلم علی بهراد عاشقانه‌ای جمع‌وجور  و تا حدودی کوچک است. فیلم «تصور» در حال‌وهوای فیلم‌های عاشقانه‌ی مینیمالیستی دهه‌ی نود سینمای ایران است. اثری که البته می‌توانست کمی خلاقانه‌تر عمل کند و به نوعی فیلم بهتری باشد. با نشریه ایماژ همراه باشید تا به نقد فیلم تصور بپردازیم.

داستان فیلم تصور

داستان فیلم تصور در بستر فانتزی و خیال‌گونه، ماجرای یک رانندهٔ تاکسی جوان را روایت می‌کند که هر شب مسافران زن با چهره‌ای مشابه را سوار می‌کند و داستان‌هایشان را می‌شنود. پسر جوان، عاشق یک خانم شیرینی‌پز می‌شود؛ اما در ابراز عشق خود به او ناتوان است. در واقع فیلم سرنوشت مسافران و راننده‌ای را دنبال می‌کند که در طول شب‌های مختلف مدام سوار ماشین راننده می‌شوند و با او دیالوگ می‌کنند.

تماشای تیزر فیلم تصور

برای تماشای تیزر فیلم سینمایی «تصور» روی ویدیوی زیر کلیک کنید.

بررسی و نقد فیلم تصور لیلا حاتمی

نقد فیلم تصور

برای بررسی فیلم تصور ابتدا بهتر است به سراغ بررسی مسئله ملودرام برویم. ژانر ملو درام اجتماعی ژانری دراماتیک است که در آن وقایع، طرح داستان و شخصیت‌ها برای برانگیختن واکنش‌های احساسی شدید از سوی مخاطب، به شکلی هیجان‌انگیز تصویر می‌شوند.

در ادبیات، تئاتر و سینما، ملودرام‌ها به جای شخصیت پردازی، بر طرح‌های داستانی اغراق آمیز تمرکز دارند. به شخصیت های ملودرام اغلب نقش های کلیشه ای داده می‌شود. تضادها اغلب به خاطر احساسات و بازی های اغراق آمیز شخصیت‌ها در پیرنگ‌ها برانگیخته می‌شوند.

واژه ملودرام از ترکیب واژه یونانی melos به معنای «نغمه» یا «آهنگ» و واژه فرانسوی drame به معنای «درام» گرفته شده است. ملودرام‌ها در اصل نمایش‌هایی برگرفته از صحنه تئاتر بودند که ترکیبی از موسیقی و دیالوگ بودند.  آنها به ویژه در دوران ویکتوریایی محبوبیت زیادی پیدا کرده بودند.

از آن زمان، ملودرام ها در تلویزیون، فیلم و تئاتر  از موسیقی دور شده و بیشتر بر داستان‌های هیجان انگیز و بسیار احساسی متمرکز شده‌اند. در ئاقع مهم‌ترین عامل در نقد فیلم سینمایی تصور همین دانستن خصوصیات ژاانر ملودرام است تا بتوان تحلیلی دقیق از این فیلم ارائه داد.

یکی دیگر از فیلم‌های پرطرفدار روز ایرانی شب، داخلی، دیوار است. برای خواندن نقد فیلم شب داخلی دیوار می‌توانید به نشریه ایماژ مراجعه کنید.

ویژگی‌های فیلم تصور

  • شخصیت‌های کلیشه‌ای
  • درگیری‌های غیر اغراق آمیز
  • گره‌های فاقد شور
  • پیرنگی به شدت احساسی

قراردادهای ملودرام چیست فیلم «تصور» از کدام پیروی می‌کند؟

نقد فیلم تصور لیلا حاتمی

ژانرهای بنیادی همگی دارای زیرژانرهایی هستند که جایگاه خاص خود را دارا هستند. مثلاً در ژانر کمدی؛ شاهد حضور ساب/زیر ژانرهایی مثل کمدی رمانتیک، تقلید، کمدی سیاه و غیره هستیم،. به همین ترتیب، ملودرام یک نوع زیر ژانر برای درام محسوب می‌شود.ملودرام‌ها مثل فیلم «تصور» از مکانیسم‌های داستانی مشابهی مانند درگیری در داستان ، پردازش خوب شخصیت‌ها، مضامین و طرح منطقی استفاده می‌کنند. تفاوت این دو البته در جزئیات این مکانیسم ها است.

درام در مقابل ملودرام

۱. تعارض

در یک درام، کشمکشی که یک شخصیت با آن روبرو می شود، واقع گرایانه است. تعارض از طریق یک سلسله رویدادهای منطقی و معقول به وجود می آید. در یک ملودرام مثل فیلم تصور ساخته علی بهراد، تعارض‌ها  تا حدودی اغراق آمیز و تشدید می‌شوند تا ری‌اکشن‌های احساسی قوی‌تری را در مخاطب برانگیزند. تضاد در این داستان ها اغلب بر روابط شخصیت ها متمرکز است تا یک نیروی بزرگتر در داستان.

۲.شخصیت‌ها

در نقد فیلم ایرانی تصور باید بگوییم بسیاری از درام ها دارای تم شخصیت محور هستند. به شخصیت‌های قصه مثل «تصور» ویژگی‌های واقعی داده می‌شود که منعکس کننده تنوع جمعیت انسانی در پیرنگ اثر است. شخصیت‌های درام اغلب پیچیده و منحصر به فرد هستند.در ملودرام ها معمولاً به شخصیت‌ها نقش‌های کلیشه ای داده می شود.

این نقش‌های کلیشه ای از شش شخصیت عمده نشأت گرفته‌اند. از این شش شخصیت به عنوان شرور پست، قهرمان حساس، قهرمان تحت تعقیب، دلقک، دوست وفادار و همدست شرور یاد می‌شود. البته که در هر فیلمی تعدد این تیپ شخصیت‌ها متغیر است.

۳. تم‌ها

تفاوت در المان‌ها و شخصیت‌ها باعث تفاوت در موضوعات نیز می‌شود. درام ها مفاهیم و مضامین بزرگ تری را بررسی می کنند که بر بی عدالتی، نابرابری، فساد و هنجارهای اجتماعی تمرکز دارند. در حالی که ملودرام‌ها مثل آنچه که در تحلیل فیلم سینمایی تصور مد نظر داریم این مضامین را در بطن اصلی خود بررسی می‌کرد، داستان‌هایی که امروزه در سینما و تلویزیون می‌بینیم، تم‌های محدودی دارند. مضامین این داستان ها معمولاً فردی و بسیار عاطفی هستند مانند عشق و خانواده.

خاستگاه تئاتری ملودرام ناگزیر به همه اشکال داستان سرایی سرایت کرده است. آثار ملودراماتیک را می‌توان در ادبیات، سینما و تلویزیون یافت. مورد دوم به طور بحثی بیشترین تأثیر را از این سبک داستان گویی داشته است. تلویزیون علاقه منحصر به فردی به خطوط داستانی هیجان انگیز و پیچش و چرخش‌های احساسی دارد.

برنامه‌های تلویزیونی، فیلم‌های سینمایی این چنینی و… همگی در این دسته قرار می گیرند. چیزی که این نوع مولفه‌ها را در نقد فیلم تصور علی بهراد بسیار محبوب می‌کند، لحظات غیرمعمول و هیجان‌انگیز فیلم است. صحنه‌های ترسیم شده در این فیلم در نهایت جذاب هستند، اما با این وجود تا حدودی هم غیر معمول به نظر می‌رسند.

نکته دیگری که در نقد و تحلیل فیلم تصور باید بگوییم اینکه اشتباه رایجی که مردم هنگام دسته بندی این داستان ها مرتکب می شوند، اشتباه گرفتن داستان های احساسی با ملودرام است. ملودرام‌ها احساسی هستند، اما همه فیلم‌های احساسی ملودرام نیستند. این فیلم بدون شک احساسی است اما واجد شرایط یک اثر شاخص نیست زیرا داستان فیلم بر اساس یک داستان ساختگی است و با طرحی واقع گرایانه به شخصیت‌های خودش پرداخته که روی فیلم به خوبی سوار نمی‌شود.

در نقد فیلم تصور لیلا حاتمی را نباید فراموش کرد؛ چرا که زیاد با چیزی که دارد بازی می‌کند همخوانی ندارد و در نهایت خارج از دایره واقع گرایانه فیلم قرار می‌گیرد.

همچنین شما می‌توانید برای اطلاع و مطالعه بهترین نقدهای روز ایران و جهان، سایت نشریه ایماژ را دنبال کنید.

سوالات متداول

فیلم تصور چند دقیقه است؟

مدت زمان فیلم تصور چیزی حدود ۹۵ دقیقه است. به عبارتی دیگر این فیلم یک ساعت و چهل دقیقه است.

موضوع فیلم تصور چیست؟

داستان تصور در بستر فانتزی و خیال‌گونه، ماجرای یک رانندهٔ تاکسی جوان را روایت می‌کند که هر شب مسافران زن با چهره‌ای مشابه را سوار می‌کند و داستان‌هایشان را می‌شنود. پسر جوان، عاشق یک خانم شیرینی‌پز می‌شود؛ اما در ابراز عشق خود به او ناتوان است.

نظرات مردم راجع به فیلم تصور چیست؟

اغلب تماشاگران از چنین فیلم متفاوتی که حال‌وهوای فیلم‌های عاشقانه‌ی مینیمالیستی دهه‌ی نود سینمای ایران داراست، لذت برده‌اند.

ژانر فیلم تصور چیست؟

فیلم «تصور» به کارگردانی علی بهراد در ژانر ملودرام عاشقانه ساخته شده است.