داستان و نقد سریال سووشون + تریلر و خلاصه داستان

قرار است به بررسی و نقد سریال سووشون نرگس آبیار بپردازیم. از همان ابتدا مشخص بود که نرگس آبیار مسیر ساده‌ای در پیش ندارد؛ چرا که سریال او به‌طور اجتناب‌ناپذیری در معرض مقایسه با یکی از شاهکارهای ماندگار ادبیات فارسی قرار می‌گرفت. حاشیه‌ها خیلی زود سایه خود را بر پروژه انداختند؛ از طولانی شدن روند تولید گرفته تا بودجه سنگینی که طبق گفته عوامل، هزینه‌ای بالغ بر هشت میلیارد تومان برای هر قسمت و مجموعاً حدود ۲۰۰ میلیارد تومان برای کل پروژه در پی داشته است. 

ماجرا زمانی داغ‌تر شد که امضای کتاب سیمین دانشور توسط بهنوش طباطبایی واکنش‌های تندی را برانگیخت. در نهایت نیز توقیف ناگهانی سریال و فیلترینگ پلتفرم نماوا تنها چند ساعت پس از پخش نخستین قسمت، این گمانه‌زنی را تقویت کرد که مسیر پرچالشی در انتظار این اثر خواهد بود. با وجود تمام این موانع، هنوز مشخص نیست که سازندگان چگونه قصد دارند این بحران را مدیریت کنند. در عین حال، نظرات اولیه از سوی مخاطبانی که قسمت اول را دیده‌اند، حاکی از آن است که تطبیق سریال با رمان سیمین دانشور، احتمالاً به ضرر تولید نهایی تمام خواهد شد.

جدول اطلاعات سریال «سووشون» 

کارگردان	نرگس آبیار
نویسنده	سیمین دانشور (رمان اصلی)، نرگس آبیار (سناریو)
ژانر	درام تاریخی، اجتماعی
سال پخش	۱۴۰۲ (۲۰۲۳-۲۰۲۴)
نمره IMDb	حدود ۶.۵ تا ۷

در ادامه به بررسی و نقد سریال سووشون نرگس آبیار خواهیم پرداخت، پس همراه ما باشید.

داستان سریال «سووشون»

این سریال اقتباسی از رمان معروف سیمین دانشور با همین نام است و روایت زندگی زنی به نام زری را در دوران اشغال ایران توسط نیروهای انگلیسی در شیراز دنبال می‌کند. زری شخصیت اصلی داستان است و روایت داستان از زاویه دید او پیش می‌رود. ماجرا با مراسم عروسی دختر حاکم شیراز آغاز می‌شود که در قسمت اول علاوه بر معرفی شخصیت‌ها، فضای اجتماعی و سیاسی آن زمان به تصویر کشیده می‌شود.

مطالعه بیشتر: نقد فیلم پیر پسر

تریلر سریال سووشون

در ادامه به بررسی و نقد سریال سووشون نرگس آبیار خواهیم پرداخت، پس همراه ما باشید.

اقتباس از «سووشون»؛ چالشی بزرگ با سایه سنگین رمان دانشور

تبدیل آثار ادبی به قالب‌های تصویری مانند سینما و تلویزیون، همواره با چالش‌های فراوانی همراه بوده است. حتی برجسته‌ترین فیلم‌سازان نیز غالباً در انتقال دنیای غنی و تخیل‌برانگیز ذهن مخاطب، که هنگام مطالعه یک رمان شکل می‌گیرد، با دشواری مواجه‌اند و به ندرت می‌توانند آن تصویر ذهنی را به‌طور کامل به قاب تصویر بیاورند.

رمان «سووشون» از سیمین دانشور، اثری جاودانه در ادبیات فارسی است؛ اثری که نزد مخاطبانش جایگاهی خاص دارد. هرگونه تلاش برای اقتباس از این رمان، ناگزیر با موجی از مقایسه و انتظارات شدید از سوی دوستداران کتاب مواجه خواهد شد. کارگردان باید در مرز باریکی حرکت کند؛ از یک سو وفاداری به متن اصلی و از سوی دیگر خلق جذابیت‌های بصری و سینمایی. کوچک‌ترین فاصله گرفتن از روح اثر می‌تواند با واکنش منفی همراه شود.

سریال «سووشون» ساخته نرگس آبیار، علاوه بر فشار ناشی از این مقایسه‌ها، با مشکلات فنی و محدودیت‌های اجرایی نیز مواجه بوده و همین موضوع روند تولید را به‌شدت طولانی کرده است. با این حال، قضاوت‌ها از همان قسمت اول آغاز شد.

یکی از نکات مورد توجه مخاطبان، تفاوت سبک روایت در سریال نسبت به رمان است. در کتاب، داستان زری به شکل خطی و بر اساس سیر زمانی اتفاقات روایت می‌شود، اما در نسخه تصویری، روایت‌گری زری شکلی خاطره‌محور و غیرخطی دارد؛ او از گذشته و خاطراتش می‌گوید و از دل رؤیاها به داستان جان می‌بخشد. این شیوه ممکن است برای کسانی که کتاب را خوانده‌اند، گیج‌کننده یا حتی دلسردکننده باشد.

همچنین، حضور برخی شخصیت‌ها در نسخه سریالی با آنچه در کتاب توصیف شده متفاوت است. برای مثال، شخصیت یوسف به جای حضور پررنگ مستقیم، بیشتر از دریچه خاطرات زری دیده می‌شود. شخصیت‌هایی مانند مراد و سودابه هندی (با بازی آزاده صمدی) نیز نقش پررنگ‌تری نسبت به نسخه مکتوب پیدا کرده‌اند؛ در حالی‌که در متن اصلی، چندان برجسته نبودند. این تفاوت‌ها ممکن است برای مخاطبان وفادار کتاب چندان خوشایند نباشد.

با وجود اختلاف‌هایی در نحوه روایت داستان و میزان تمرکز بر برخی شخصیت‌ها، سازندگان سریال تلاش کرده‌اند فضای کلی و روح اثر اصلی را تا حد امکان حفظ کنند.

این وفاداری به متن را می‌توان به‌ویژه در سکانس مراسم عروسی—which همانند نسخه مکتوب، نقطه آغاز روایت است—به خوبی مشاهده کرد. بسیاری از توصیف‌هایی که زری در ابتدای رمان ارائه می‌دهد، در بازآفرینی تصویری سریال به دقت لحاظ شده‌اند. در میان بازیگران، مریم سعادت با ایفای نقش عزت‌الدوله موفق شده بیشترین نزدیکی را به شخصیت ادبی خود داشته باشد؛ تا جایی که حتی بدون معرفی مستقیم، برای مخاطبانی که با رمان آشنا هستند، به‌راحتی قابل شناسایی است.

مطالعه بیشتر: بررسی و داستان سریال شکارگاه

روایت زری در سریال سووشون؛ فاصله‌ تا زبان شاعرانه رمان

یکی از ویژگی‌های بارز رمان «سووشون»، نثر لطیف و شاعرانه سیمین دانشور است؛ زبانی که بخش زیادی از قدرت اثر از آن سرچشمه می‌گیرد. ترجمه این زبان به تصویر و دیالوگ در قالب یک سریال تلویزیونی، کار ساده‌ای نیست—به‌ویژه زمانی‌که بخش مهمی از روایت بر افکار، تردیدها، اضطراب‌ها و تغییرات درونی زری تمرکز دارد.

این ویژگی ذهنی و انتزاعی شخصیت اصلی باعث شده قسمت نخست سریال تا حدی پیچیده، مبهم و برای برخی بینندگان گمراه‌کننده به نظر برسد. چرا که انتقال این نوع سیالیت ذهنی از قالب نوشتار به تصویر، نیازمند ظرافت فراوان است.

شخصیت‌پردازی در «سووشون» نیز به‌دور از کلیشه‌های سیاه‌وسفید است. یوسف با وجود روحیه عدالت‌خواهانه‌اش، گاهی لجوج و سرسخت به نظر می‌رسد، و زری نیز با آن‌که در ابتدا محافظه‌کار است، تصمیماتی ساده‌لوحانه اتخاذ می‌کند. حفظ این چندلایه‌گی و دوری از تیپ‌سازی، چالشی جدی برای تیم سازنده سریال خواهد بود.

برای ایفای نقش زری، نرگس آبیار به بهنوش طباطبایی اعتماد کرده و میلاد کی‌مرام را برای نقش یوسف برگزیده است. این انتخاب‌ها، به‌ویژه برای مخاطبانی که با نسخه نوشتاری خو گرفته‌اند، شاید در نگاه اول ناهمخوان باشد.

یوسف تنها یک قهرمان نیست؛ او شخصیتی اهل فکر و تحلیل است که نگاهی انتقادی به سیاست و جامعه دارد و زبانش اغلب پر از استعاره است. درحالی‌که میلاد کی‌مرام تا پیش از این، کمتر در نقش‌هایی از این جنس دیده شده و نوع بیان و لهجه‌اش نیز گاهی بیش از حد خودمانی یا محلی است—که شاید برای چنین کاراکتری، تداخل ایجاد کند.

از سوی دیگر، قرار است زری از زنی سنتی و خانه‌دار، به شخصیتی مقاوم و اثرگذار بدل شود. چهره آرام و صدای لطیف طباطبایی ممکن است برای نیمه اول داستان مناسب باشد، اما این سوال پیش می‌آید که آیا همین ویژگی‌ها مانع نمایش قدرت و تحول زری در ادامه داستان نخواهند شد؟

شاید اگر بازیگرانی چون شهاب حسینی، ترانه علیدوستی یا نگار جواهریان که سابقه نقش‌آفرینی در پروژه‌های جدی و دراماتیک را دارند، در این پروژه حضور می‌یافتند، این چالش‌ها کمتر خودنمایی می‌کردند.

بازنمایی شیراز دهه ۱۳۲۰ در سووشون

رمان «سووشون» داستان زنی تحصیل‌کرده و اندیشمند به نام زری را روایت می‌کند که در بستر تاریخی اشغال ایران توسط نیروهای متفقین در دوران جنگ جهانی دوم، همراه با همسرش یوسف، زندگی می‌کند. در ظاهر، این زوج زندگی‌ای آرام دارند، اما یوسف شخصیتی آرمان‌خواه و آزادی‌طلب است که در برابر سلطه بیگانگان و نابسامانی‌های اجتماعی زمانه‌اش، سکوت نمی‌کند.

فضای شیراز در دهه ۲۰ شمسی، همزمان با اشغال توسط نیروهای انگلیسی، همراه با فقر، کمبود، تبعیض طبقاتی و فشارهای سیاسی بوده است؛ شهری در تنش میان حضور نظامیان بیگانه و اشرافی‌گری بخش کوچکی از جامعه. در رمان، سیمین دانشور با بهره‌گیری از زبانی شاعرانه، توصیف‌های ریزبینانه و شخصیت‌پردازی درخشان، موفق شده تصویری پیچیده اما باورپذیر از این دوران ترسیم کند. در نقطه مقابل، سریال «سووشون» با انتخاب لهجه شیرازی برای شخصیت‌ها، گامی جسورانه برداشته که با وجود نیت اصیل آن، در برخی موارد به مانعی برای درک درست دیالوگ‌ها تبدیل شده است—چنانکه در همان قسمت اول، فهم برخی جملات برای بیننده دشوار است و این موضوع ممکن است به ارتباط مخاطب با اثر آسیب بزند.

داستان در اوایل دهه ۱۳۲۰ رخ می‌دهد؛ مقطعی بحرانی که اگرچه در دل شهر جریان دارد، اما وابستگی‌های عمیقی به ساختار روستاها، کشاورزی و جریان زندگی روزمره دارد. با این حال، اپیزود آغازین سریال تمرکز خود را بر مراسم عروسی باشکوهی گذاشته که به‌نظر می‌رسد در نمایش تجملات کمی اغراق‌آمیز عمل کرده است.

مطالعه بیشتر: بررسی و نقد سریال شغال

در آن سال‌ها، گرچه خودروها در شهرهای بزرگ وجود داشتند، اما به‌دلیل شرایط جنگی و کمبود سوخت و قطعات، استفاده از وسایل نقلیه سنتی مانند اسب و درشکه هنوز رایج بود. سریال می‌توانست با بهره‌گیری از این جزئیات، فضایی متعادل‌تر و تاریخی‌تر خلق کند. همچنین مسئله قحطی و کمبود مواد غذایی—یکی از واقعیت‌های تلخ آن دوران—در قسمت نخست سریال تقریباً نادیده گرفته شده است. درحالی‌که می‌دانیم اشغالگران مقدار زیادی از غله و محصولات کشاورزی را برای مصارف نظامی خود مصادره می‌کردند که همین موضوع گرسنگی گسترده‌ای در بین مردم به بار آورد.

با این وجود، در سکانس عروسی سریال، نه‌تنها نشانی از کمبود یا فقر دیده نمی‌شود، بلکه به‌نظر می‌رسد همه‌چیز به وفور در دسترس است. برق‌رسانی کامل، فضای نورانی و حتی حضور بادکنک صورتی در یکی از صحنه‌ها، تا حدودی فضای رمان را تداعی می‌کند، اما از منظر واقع‌گرایی تاریخی ممکن است برای برخی مخاطبان قابل پذیرش نباشد.

مطالعه بیشتر: نقد فیلم بی همه چیز

نقد سریال سووشون : قسمت اول

روایت تصویری سووشون در نخستین اپیزود خود با برگزاری مراسم عروسی دختر خان شیراز آغاز می‌شود؛ مراسمی که تقریباً تمامی مدت قسمت اول را به خود اختصاص داده است. در این اپیزود، مخاطب شاهد حضور یوسف (با بازی میلاد کی‌مرام) و همسرش زری (بهنوش طباطبایی) در عروسی‌ای است که حضور در آن برای یوسف، با توجه به روحیه استقلال‌طلب و ضد استعماری‌اش، کار ساده‌ای نیست. یوسف به‌وضوح از این فضا خوشش نمی‌آید و زری، که از نگرانی‌اش درباره واکنش‌های شوهرش آگاه است، مدام در حال کنترل اوضاع است؛ نگران از اینکه مبادا حرف یا حرکت او، امنیت‌شان را به خطر بیندازد.

با این حال، یوسف در برابر جمعی از مهمانان انگلیسی، جسورانه لب به اعتراض می‌گشاید و در دفاع از مردمش صحبت می‌کند. زری تلاش می‌کند او را از ادامه بحث باز دارد، و یوسف نیز در نهایت مجلس را ترک می‌کند و به حیاط کاخ می‌رود. این بخش، تنها بخش کنش‌مند قسمت اول است.

آنچه در ادامه می‌بینیم، نه یک پیشروی در روایت، بلکه مجموعه‌ای از مرور خاطرات و فلش‌بک‌هایی است که زری در ذهن خود مرور می‌کند؛ از کودکی‌اش گرفته تا آشنایی و ازدواج با یوسف. از حدود ۸۰ دقیقه مدت زمان این قسمت، بخش عمده‌ای صرف روایت صوتی زری می‌شود. این انتخاب ساختاری، سریال را از لحاظ درام به‌شدت منفعل کرده و عملاً بیننده را صرفاً به شنونده‌ای منفعل بدل می‌کند.

نقد و بررسی ساختاری و روایی قسمت اول

قسمت اول از حیث روایت‌پردازی ضعیف ظاهر شده است. ریتم کند، نبود نقاط عطف و نبود گره‌های روایی ملموس باعث شده‌اند که این اپیزود جذابیت لازم برای درگیر کردن مخاطب را نداشته باشد. آنچه باید مقدمه‌ای پرکشش برای معرفی شخصیت‌ها و فضا باشد، بیشتر به یک نمایش طولانی و بی‌فرازونشیب تبدیل شده است.

از دیگر ضعف‌های مشهود، استفاده بیش‌ازحد از صدای راوی است. درحالی‌که اقتباس از یک رمان ادبی اقتضا می‌کند تا بخشی از روایت به صورت ذهنی یا درونی منتقل شود، اما حجم بالای روایت زری به‌جای تعامل شخصیت‌ها از طریق دیالوگ، باعث کاهش ارتباط احساسی مخاطب با شخصیت‌ها شده است. کاهش گفت‌وگوی میان کاراکترها، سریال را از پویایی لازم دور کرده و آن را به تجربه‌ای یک‌سویه بدل می‌کند.

برای برخی مخاطبان، این سبک روایت ممکن است باعث خستگی شود—به‌ویژه اگر انتظار داشته‌اند که داستان با حادثه یا کشش بیشتری آغاز شود. نبود کنش‌های بیرونی و تاکید مداوم بر روایت‌های درونی، باعث شده تا برخی بینندگان حتی ناچار شوند بخش‌هایی از سریال را جلو بزنند تا شاید بالاخره تغییری در روند داستان اتفاق بیفتد؛ تغییری که دست‌کم در قسمت نخست رخ نمی‌دهد.

تحلیل سریال سووشون؛ وقتی ظاهر قوی‌تر از روایت است

پیش‌تر درباره روایت و نحوه پیشبرد داستان در قسمت نخست سریال سووشون صحبت کردیم، اما آنچه در این بخش بررسی می‌شود، وجه بصری اثر است؛ جنبه‌ای که شاید بتوان آن را نقطه قوت قسمت اول دانست.

با توجه به اینکه روند تولید این سریال بیش از چهار سال به طول انجامیده، انتظار می‌رفت که تیم سازنده زمان کافی برای تحقیق، طراحی و فضاسازی صرف کرده باشد—و خوشبختانه این انتظار تا حد زیادی برآورده شده است. دکوراسیون صحنه‌ها، لباس‌ها، معماری فضاها و جزئیات بصری از همان ابتدا نشان می‌دهند که تلاش زیادی برای بازآفرینی شیراز دهه ۱۳۲۰ صورت گرفته است. سریال در این بخش توانسته حسی باورپذیر و اصیل از گذشته ارائه دهد؛ به‌طوری‌که هیچ عنصر ناهماهنگی به چشم نمی‌خورد و مخاطب به‌راحتی در فضای تاریخی داستان قرار می‌گیرد.

با این حال، یکی از نکات چالش‌برانگیز اپیزود نخست، مربوط به زبان و لهجه شخصیت‌هاست. در بسیاری از صحنه‌ها، بازیگران لهجه فارسی معیار را با گویش شیرازی ترکیب می‌کنند که گاهی باعث سردرگمی می‌شود. در دقایق پایانی قسمت، این عدم ثبات در گویش به اوج می‌رسد و تأثیرگذاری دیالوگ‌ها را کاهش می‌دهد.

افزون بر آن، استفاده از واژه‌ها و اصطلاحاتی که به فضای امروزی تعلق دارند نیز به چشم می‌خورد. برای نمونه، عباراتی مانند «فلانی پشت سر فلانی صفحه گذاشته» به‌وضوح متعلق به ادبیات مدرن هستند و در بستر زمانی داستان (دهه ۲۰ شمسی) جایگاهی ندارند. این ناهماهنگی‌های زبانی، هرچند کوچک به نظر برسند، می‌توانند پیوستگی تاریخی اثر را خدشه‌دار کنند و مخاطب را از فضای روایت جدا سازند.

در جمع‌بندی باید گفت، اگر سریال سووشون تنها بر پایه طراحی صحنه و ظاهر بصری قضاوت می‌شد، احتمالاً نمرات بالایی کسب می‌کرد. اما بخش عمده‌ای از ضعف سریال در ریتم کند، ساختار روایی ایستا و عدم درگیری مخاطب با شخصیت‌ها نهفته است. اگر این روند در قسمت‌های بعدی هم تکرار شود، بعید است مخاطب برای ادامه تماشای آن انگیزه‌ای جدی داشته باشد.

سووشون برگرفته از یکی از مهم‌ترین آثار ادبیات معاصر ایران است، و همین مسئله سطح انتظارها را بالا می‌برد. این سریال پتانسیل دارد که به اثری تأثیرگذار تبدیل شود—به شرطی که در ادامه، داستان‌پردازی و ضرب‌آهنگ خود را با همان دقتی تنظیم کند که در طراحی صحنه به کار گرفته است.

و در پایان یادآوری می‌شود که این نقد تنها به قسمت نخست سریال مربوط است و قضاوت درباره قسمت‌های آینده نیازمند زمان بیشتری خواهد بود.

وفاداری جسورانه نرگس آبیار به رمان سووشون

اگر نگاهی دقیق به فصل نخست رمان سووشون بیندازیم—بخشی که تنها حدود ۱۵ صفحه از کتاب سیمین دانشور را دربر می‌گیرد—درمی‌یابیم که نرگس آبیار با دقتی مثال‌زدنی، تلاش کرده تا هیچ‌یک از عناصر مهم آن را در اقتباس تلویزیونی‌اش از قلم نیندازد. این میزان توجه به جزئیات باعث شده قسمت اول سریال، با زمانی بیش از ۸۰ دقیقه، کاملاً بر پایه متن اولیه و ساختار روایی رمان شکل بگیرد.

تغییراتی که در روایت اعمال شده‌اند، اگرچه اندک‌اند، اما به نظر می‌رسد در جهت وفاداری به لحن، زاویه دید و فضای کلی اثر انجام شده‌اند. روایت ذهنی زری—که یکی از ارکان اصلی رمان دانشور محسوب می‌شود—در سریال نیز حضوری پررنگ دارد و با دقتی چشمگیر بازسازی شده است. اگر برخی نکات حذف شده یا تعدیل شده‌اند، می‌توان آن را نتیجه محدودیت‌ها و چارچوب‌های مرسوم در تولیدات تصویری دانست، نه کم‌کاری یا غفلت کارگردان.

نرگس آبیار در این قسمت رویکردی جسورانه اتخاذ کرده است. به‌ویژه در بازآفرینی مراسم عقد دختر خان شیراز و نمایش صریح و باورپذیر برخی از صحنه‌ها—مانند رقص افسران انگلیسی با زنان ایرانی—نشانه‌ای از جاه‌طلبی و جسارت او در بازنمایی واقعیت‌های تاریخی به چشم می‌خورد.

یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های این اپیزود، درک دقیق آبیار از فضای ذهنی و روایی رمان است. او با حفظ زاویه دید شخصیت اصلی، موفق شده لحن ذهنی و تردیدهای درونی زری را به‌خوبی به تصویر بکشد. این ویژگی باعث شده روایت درونی، که در قالب ادبی به‌راحتی منتقل می‌شود، در نسخه تصویری نیز قابل لمس و درک باشد.

آبیار بار دیگر نشان می‌دهد که به بازآفرینی بافت بومی و اجتماعی در آثارش پایبند است؛ ویژگی‌ای که پیش‌تر در فیلم‌هایی چون شیار ۱۴۳ و شبی که ماه کامل شد نیز تجربه کرده بود. او در قسمت اول سووشون موفق شده فضاسازی نسبتاً دقیقی از شیراز دهه ۱۳۲۰ ارائه دهد—از ساختار طبقاتی جامعه تا روابط اجتماعی آن زمان. البته گویش برخی شخصیت‌ها در مواردی مصنوعی یا کنترل‌نشده به نظر می‌رسد، اما این ضعف جزئی در برابر کلیت اثر، تأثیر چشمگیری نخواهد داشت؛ خصوصاً با توجه به هماهنگی خوب بازی‌ها و انسجام کارگردانی.

جزئیات خلاقانه در قسمت اول سووشون

یکی از عناصر قابل‌توجه در قسمت نخست سریال سووشون، بازتاب سلیقه‌های فرمی شخصی نرگس آبیار است—ویژگی‌ای که در آثار پیشین او نیز مشهود بود. از جمله این عناصر، استفاده از تکنیک انیمیشن در دل روایت است؛ رویکردی که یادآور فیلم نفس این فیلمساز است. هرچند بهره‌گیری از این فرم ترکیبی ممکن است برای بخشی از مخاطبان ناآشنا با سینمای تجربی یا زبان فرامتنی آثار تصویری، کمی دور از ذهن یا ناهماهنگ به‌نظر برسد، اما در بستر ذهنیت‌محور رمان سووشون و لحن استعاری و نمادگرایانه آن، چنین انتخابی قابل دفاع است.

پرسش اینجاست که آیا استفاده از انیمیشن در قسمت‌های بعدی نیز ادامه خواهد یافت یا نه؛ و اگر ادامه یابد، چه نقشی در ساختار کلی روایت و تحول شخصیت‌ها ایفا خواهد کرد.

آبیار در مواجهه با بخش‌هایی از رمان که به‌طور طبیعی از ریتم کندتری برخوردارند، تصمیم گرفته آن ریتم را دست‌نخورده حفظ کند. نمونه شاخص آن، صحنه مستی خبرنگار ایرلندی، مک‌موهان است که به زبان انگلیسی و با فضاسازی ویژه‌ای اجرا شده. این سکانس از جمله لحظاتی است که وفاداری کارگردان به لحن و ساختار روایی منبع اصلی را نشان می‌دهد، اما در عین حال می‌تواند مخاطبان عام‌تر را دچار احساس خستگی یا بی‌حوصلگی کند.

با این‌همه، آنچه نمی‌توان انکار کرد، جسارت نرگس آبیار در انتخاب چنین رویکردی است—رویکردی که سعی دارد به‌جای ساده‌سازی یک متن ادبی، آن را با همه پیچیدگی‌هایش در قالب تصویری بازآفرینی کند.

قسمت نخست سووشون نه‌تنها از حیث وفاداری به متن ادبی قابل‌تأمل است، بلکه یادآور خلأ عمیق قصه‌های ریشه‌دار و بومی در تولیدات معاصر ایران نیز هست. چنین تلاش‌هایی، حتی با وجود برخی کاستی‌ها، نشان‌دهنده ظرفیت‌های بالای ادبیات کلاسیک معاصر برای اقتباس‌های سینمایی و تلویزیونی‌اند. اگر این کیفیت در ادامه مسیر نیز حفظ شود، می‌توان امیدوار بود که سووشون به نقطه عطفی در تاریخ اقتباس‌های ادبی در رسانه‌های تصویری ایران بدل شود.

به‌بیان دیگر، چنین نگاهی به روایت‌های ادبی بومی، بیش از هر زمان دیگری ضروری و ستودنی‌ست—و بی‌تردید، باید گفت: «بیش باد!»

ماجرای توقیف سریال سووشون 

چند ساعت پس از انتشار سریال سووشون به کارگردانی نرگس آبیار، ناگهان این اثر توقیف شد و پلتفرم نماوا، که میزبان پخش سریال بود، برای مدتی از دسترس کاربران خارج گردید. دلیل اصلی این توقیف، به نظر می‌رسد وجود برخی سکانس‌هایی باشد که نهادهای نظارتی آنها را مغایر با چارچوب‌های قانونی و فرهنگی کشور تشخیص داده‌اند.

اما در فضای مجازی، روایت‌های متفاوتی درباره این اتفاق مطرح شده است. برخی کاربران معتقدند که گروه تولید عمداً با قرار دادن این سکانس‌ها، شرایط توقیف را به وجود آورده تا از این طریق توجه بیشتری به سریال جلب شود و موجی از تبلیغات پیرامون آن شکل بگیرد. در مقابل، عده‌ای دیگر تأکید می‌کنند که با توجه به حجم بالای سرمایه‌گذاری و پرو‌داکشن عظیم سریال، امکان ساخت آن بدون دریافت مجوزهای لازم تقریباً غیرممکن است.

پس از چند روز فیلتر و توقیف، پلتفرم نماوا در تاریخ ۲۴ خرداد دوباره در دسترس کاربران قرار گرفت و به دنبال آن، سریال سووشون نیز رفع توقیف شد و بار دیگر روی سایت قرار گرفت.

این رخداد نشان از پیچیدگی و حساسیت‌های ویژه‌ای دارد که پیرامون آثار اقتباسی با موضوعات تاریخی-اجتماعی در ایران وجود دارد؛ مسئله‌ای که می‌تواند در مسیر عرضه و دیده‌شدن چنین تولیداتی تأثیر قابل توجهی داشته باشد.

حواشی سریال «سووشون»

فیلمبرداری سریال «سووشون» با بودجه‌ای قابل توجه از سال ۱۳۹۹ در شهر شیراز آغاز شد، اما خیلی زود با حاشیه‌هایی همراه شد. در سال ۱۴۰۰ خبری منتشر شد مبنی بر اینکه فیلمبرداری این سریال به بناهای تاریخی شیراز آسیب زده است؛ خبری که نرگس آبیار، کارگردان سریال، به شدت آن را تکذیب کرد و ضمن تأکید بر احترام به میراث فرهنگی، از رعایت اصول حفاظتی در روند ساخت اثر خبر داد.

از سوی دیگر، مراسم امضای کتاب «سووشون» با حضور نرگس آبیار و بهنوش طباطبایی در نمایشگاه کتاب نیز سروصدای زیادی به پا کرد و بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها و فضای مجازی داشت.

این حواشی نشان‌دهنده حساسیت‌های بالای اجتماعی و فرهنگی پیرامون ساخت و عرضه آثار اقتباسی با موضوعات تاریخی-اجتماعی در ایران است و اهمیت محافظت از میراث فرهنگی را بیش از پیش یادآوری می‌کند.

بازیگران سریال سووشون

بازیگران اصلی سریال «سووشون» عبارت‌اند از:

• میلاد کی‌مرام

• بهنوش طباطبایی

• مریم سعادت

• سام درخشانی

• آزاده صمدی

• ترلان پروانه

• هوتن شکیبایی

• مجید صالحی

در این مقاله سعی شد تا بصورت کامل در ارتباط با بررسی و نقد سریال سووشون صحبت شود. البته نکته حائز اهمیت این است که این نقد بر اساس قسمت اول انجام شده است. شما می‌توانید نقد فیلم و سریال را در نشریه ایماژ بخوانید.

سوالات متداول

سریال سووشون چند قسمت دارد؟

سریال سووشون در فصل اول حدود ۸ قسمت پخش شده است، هر قسمت حدود ۸۰ دقیقه است.

داستان سریال سووشون درباره چیست؟

داستان زندگی زری و یوسف در شیراز دهه ۲۰ و در دوران اشغال ایران توسط متفقین را روایت می‌کند.

بازیگران سریال سووشون چه کسانی هستند؟

بهنوش طباطبایی، میلاد کی‌مرام، مریم سعادت، سام درخشانی و ترلان پروانه از بازیگران اصلی هستند.

آیا سریال سووشون بر اساس رمان است؟

بله، سریال اقتباسی از رمان «سووشون» نوشته سیمین دانشور است.

سریال سووشون کجا فیلمبرداری شده است؟

فیلمبرداری اصلی سریال در شهر تاریخی شیراز انجام شده است.

سریال سووشون چند سال طول کشید تا ساخته شود؟

ساخت سریال بیش از ۴ سال زمان برد.

چرا سریال سووشون توقیف شد؟

به دلیل وجود سکانس‌هایی که نهادهای نظارتی مغایر با چارچوب‌های قانونی تشخیص دادند، توقیف شد.

آیا سریال سووشون روی کدام پلتفرم پخش می‌شود؟

سریال روی پلتفرم نماوا به نمایش درآمده است.

نقد و نظر مردم درباره سریال سووشون چیست؟

نقدها ترکیبی از تحسین طراحی صحنه و انتقاد از ریتم کند و لهجه غیرطبیعی بود.

آیا لهجه شیرازی بازیگران در سریال طبیعی است؟

لهجه بازیگران گاهی غیرطبیعی و مصنوعی به نظر می‌رسد و مورد بحث مخاطبان بوده است.